جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در مقدمه بحث معاد وبرزخ باید گفت که مسأله معاد و برزخ از مسائلی است که انبیاء بعد از دعوت به توحید، مردم را به آن فرا خوانده اند و آن را لازمه ی ایمان به خداوند دانسته اند. در قرآن کریم و در سنت پیامبر اکرم و ائمه این مسئله مطرح شده است و عقل برای شناخت آن متمسک به قرآن و سنت شده است و همه ی اندیشمندان به وجود آن اعتقاد دارند .ااما در مورد پیشینه ی این بحث باید گفت در کتاب های تفسیر و مقالات مستقل وجود دارد امتیاز این بحث ارائه ی آن از دیدگاه ملاصدرای شیرازی و عبد الکریم هوازن قشیری است . یکی به عنوان فیلسوف و عارف شیعی مذهب و دیگری عارفی سنی مسلک می باشد. هدف این مباحث تبیین جهان برزخ و ویژگی های آن از نظر این دو اندیشمند است . نوع تحقیق بنیادی و روش آن تحلیل محتواست و سپس بیان آراء این دو مفسر و تحلیل و نقد آن هاست. و برخی از نتایج تحقیق عبارت اند از : معنای لغوی برزخ و اصطلاحی آن، بیان دلایل قرآنی و روایی در وجود عالم برزخ، ذکر آثار تربیتی اعتقاد به این جهان برای کسانی که آن را با اعتقاد کامل بپذیرند و ذکر برخی ویژگی های دیگر این عالم.

خواجه نصیر و غزالی از جمله متکلمانی هستند که هم قائل به معاد جسمانی و روحانی بوده‌اند، آن دو بیشتر از طریق آیات و روایات سعی کرده‌اند معاد جسمانی و نوع لذت و الم و سعادت و شقاوت را اثبات نمایند. در این رساله تلاش شده است که نخست انواع معانی نفس و سپس اثبات معاد و تفاوت لذایذ و آلام دنیوی و اخروی مطرح و پس از آن ، به تعریف لذت و اقسام آن و اثبات لذات و آلام اخروی و مراتب سعداء و اشقیاء از نظر ابو حامد و خواجه نصیر، و به دنبال آن به مسئله خلود و عدم خلود در رنج‌ها و خوشی‌ها با توجه به مبانی آن دو اندیشمند و سپس به برخی از احولات آخرت و در پایان به نقد و بررسی و مقایسه نظرات این دو متفکر پرداخته شود.

خداوند سرنوشت هیچ قوم و ملتی را دگرگون نمی‌کند، تا این که آن قوم و ملت خود سرنوشت خویش را تغییر دهند(11، رعد)، ارزش امر به معروف و نهی از منکر جز در پرتو عمل به این دو اصل تابنده ظاهر نمی‌شود. این دو فریضه الهی با همه اهمیت خود همواره در جامعه مورد بی‌مهری بوده است. اهمیت و ضرورت پرداختن به این موضوع از آن جهت است که تغییر ارزش‌های معروف و منکر پیوسته در جامعه تأثیرات ناگواری را می‌گذارد، افرادی که می‌خواهند جامعه‌ای سالم و اسلامی داشته باشند باید مراقب تغییر ارزش‌های آن باشند و آن‌ها را بشناسند. نگارنده در این پژوهش کوشیده است که علل و عوامل تغییر ارزش‌های معروف و منکر را معرفی کند، و پیامد‌های سوء حاصل از تغییرات ارزش‌های معروف و منکر در فرد و جامعه را بشناساند، و معرفی راهکار‌های احیای درست معروفات و رفع منکرات با محوریت احادیث ائمه (ع) را بیان کند، این پژوهش به شیوه کتابخانه‌ای گرداوری و به روش توصیفی تحلیلی انجام شده است. و آن‌چه که از علل تغییرات ارزش‌های معروف و منکر به دست آمده، عواملی مانند عدم آگاهی و بصیرت، تبلیغات سوء، تهاجم فرهنگی، ضعف خانواده، دوستان ناباب و خواص جامعه و عدم‌آگاهی برنامه‌ریزان جامعه و سیاست، عدم شناخت فرهنگ امر به معروف و نهی از منکر و اجراهای نادرست آمران و ناهیان از علل تغییرات معروف و منکر و دوری مردم از این فریضه الهی‌ می‌باشد. و از نتایج مهم این پژوهش با توجه به روایات وارد شده این است کهتغییر ارزش‌ها، جامعه را از اسلام ناب محمدی دور می‌کند و به گرداب فساد می‌کشاند.

مناجات رابطه انسان با خدای مهربان است. یاد معبود حقیقی دل مناجی را آرامش و اطمینان می‌بخشد. مناجات خمسه‌عشر سید الساجدین (ع) مجموعه مناجاتی است که انسان مومن در هر موقعیت روحی می‌تواند به یکی از آن‌ها مراجعه نماید و با زمزمه‌ی آن آرامش را در قلب خود احساس کند. تحقیق حاضر با عنوان بررسی ویژگی‌های قلب در مناجات خمسه‌عشر، ضمن مفهوم شناسی قلب در قرآن و روایات، ویژگی‌های مثبت قلب را در مناجات خمسه‌عشر مورد بررسی قرار داده است. از جمله‌ی این ویژگی‌ها: خوف و رجا، قبض و بسط، ایمان و اطمینان، ذکر و الهام و حبّ قلبی را یاد کرده و آثار و عوامل ایجاد آن را بیان داشته است. همچنین از ویژگی‌های منفی قلب در مناجات خمسه‌عشر، این موارد ذکر شده است: موت، قساوت، رَین، طبع، ختم و حجاب و در ادامه نیز به بررسی عوامل ایجاد این صفات منفی قلبی و آثار آن‌ها و راه رفع آن‌ها پرداخته است. قلبی که به خداو آیات کتابش مومن گشته به حقایقی که در زندگی جنبه کاربردی مثبت دارد روی می‌آورد و صاحبش را با کمک فرهنگ الهی به سوی قرب و لقاء سوق می‌دهد و به جانب رضایت حق می‌برد، شایسته عرش الرحمان می‌باشد. اما بالعکس قلبی که به این موارد پشت کرده باشد در واقع درهای رحمت الهی را بر روی خود بسته و شقاوت خود را اختیار نموده است.

از آغاز تاکنون، تاریخ شاهد ظهور وجدان‌های پاک و بیدار انسان‌های برگزیده بوده که بیدار کردن وجدان‌های خفته از بستر جهل و نادانی را بر عهده داشته‌اند تا از این رهگذر آنان را به سوی خداوند یکتا رهنمون سازند. بدون تردید شناخت سبک زندگی و صفات برجست? این انسان‌های برگزیده، زمینه را برای رشد و تعالی انسانیت هموار می‌سازد.حضرت نوح، ابراهیم، موسی، عیسی و محمد علیهم السلام، از مصادیق بارز و آشکار برگزیدگان الهی هستند که بیشتر از سایر وجدان‌های پاک در قرآن معرفی شده‌اند. دست? دیگری از این برگزیدگان الهی در عین جلالت و عظمتی که دارند در قرآن کریم از آنان به صراحت نام برده نشده ولی به صورت نشانی و یا بیان مشخصات و گاه در لفافه عبارات به عظمت یاد شده‌اند؛ این گروه دوم همان اهل بیت عصمت و طهارت هستند.

هدف از انجام این پژوهش بررسی برخی تعالیم امضایی و تأسیسی پیامبر اعظم (ص) بر اساس آیات قرآن است. قرآن که بر پیامبر اکرم (ص) نازل شد شامل دستورات و آموزه های دینی در تمام زمینه ها است. احکام تأسیسی احکامی هستند که برای نخستین بار و بدون هیچ سابقه ای نزد عرف و عقلا بر پیامبر اکرم نازل شده اند. در مقابل، احکام امضایی احکامی هستند که قبل از اسلام سابقه داشته وعرف و عقلا آن را معتبر دانسته یا وضع کرده و بدان عمل نموده اند و عیناً یا با اصلاحاتی از سوی شارع پذیرفته شده است. تعالیم پیامبر شامل تأیید برخی از انواع ازدواج ها و مردود دانستن برخی دیگر، تأیید قسمتی از مراسم حج و حذف برخی از آداب دیگر، تأکید بر حقوق زنان، انجام عبادات و ارتقاء مکارم اخلاق در جامعه عرب آن زمان بوده است.

هدف از این نوشتار، آشنایی با الگوی اقتصادی پیامبر (ص) و ائمه معصومین (ع) است که قول و فعل و تقریر ایشان، عِدل و همتای قرآن است و نشأت گرفته از حقیقت وحی الهی است.آثار پژوهشی فراوانی در زمینه سیره پیامبر اکرم (ص) و ائمه معصومین (ع) تهیّه و گردآوری شده است ولی در اکثر این تألیفات، سیره‌های سیاسی، اجتماعی، اخلاقی، عبادی و اقتصادی به صورت به هم آمیخته بررسی شده است. در پژوهش‌هایی نیز که موضوع آن‌ها، سیره اقتصادی می‌باشد، یک موضوع خاص، مانند اسراف به تفصیل بررسی شده است.در پژوهش حاضر که به روش کتابخانه‌ای (اسنادی) انجام گرفته است، در کنار بیان سیره پیامبر (ص) و ائمه (ع)، با نگرش اقتصادی به بررسی اصول اعتقادی در آیات اقتصادی قرآن کریم و مجموعه قوانین از نظر قرآن پرداخته شده و پس از معرفی برخی بایدها و نبایدهای اقتصادی، سعی شده تعدادی از الگوهای اقتصادی قرآنی معرفی شود و نهایتاً به تغذیه در قرآن و تأثیر و تأثّر آن بر انسان اشاره شده است. داشتن شغل در هر موقعیتی از زندگی، تشویق به کار، تلاش برای کسب حلال، ترویج ساده زیستی و پرهیز از رفاه‌طلبی و اَشرافی‌گری در عین داشتن درآمدهای بالا، اشتغال‌زایی و فقرزدایی، رفع تبعیض و توزیع مساوی درآمد بیت‏المال و تأکید بر لزوم بهره‌ورى همسان مردم از اموال عمومى، مبارزه با امتیازخواهی، مصادره ثروت‌های نامشروع، تأمین نیازهای اولیّه جامعه و کنترل بازار، تعدادی از مصادیق مهمّ سیره این بزرگواران می‌باشد.ره‌آورد اصلی این تحقیق، تجمیع مبانی و اصول اقتصادی سیره معصومین (ع) همراه با توصیه‌های ایشان در این زمینه می‌باشد تا با پرهیز از نگاه موضوعی بر روی یک یا چند مسأله خاص اقتصادی، بتوان افق جامع‌تری از سیره معصومین (ع) در زمینه اقتصاد گشود و با جامع‌نگری اقتصادی از افراط و تفریط موضوعی پرهیز نمود.

در علوم اجتماعى یکى از مسائلى که بسیار مورد چالش قرار گرفته است،بحث توسعه اجتماعى و عوامل موثر بر آن مى باشد. دسته اى از تئورى ها به نقش عوامل فرهنگى نظیر دین بر روی این مقوله تاکید دارند. یکى از. مفاهیمى که در مبحث دین جای مى گیرد تقدیر گرایى و رویکرد تقدیر گرایانه نسبت به هستى و زندگى اجتماعى است. یکى از مشهورترین تئورى ها در این مورد، نظریه وبر میباشد که براساسآن،دریافت تقدیر گرایانه از هستى و نیز از خلقت و مشیت ازلى، موجب تشویق فعالیت هاى مختلفاجتماعی و اقتصادى مى گردد که خود آن منجر به رفاه، پیشرفت و بهبود زندگى مى گردد که از مقولات و شاخص هاى توسعه اجتماعى محسوب مى گردند. در این یپژوهش، بر یایه تئورى وبر به بررسی اندیشه هاى شش نویسنده اجتماعى ایرانى در سه گرایش اسلام گرا، سکولار و مارکسیست در عصر پهلوى دوم پرداخته شده است. روش مورد استفاده در این پژوهش، تحلیل محتوا مى باشد. یافته هاى این پژوهش نشان مى دهد که این نویسندگان نوع تلقى هاى متفاوتى از تقدیرگرایى دارند و گرایش فکرى آنان بر دریافت آنان از این مقوله موثر است. بر این اساس شریعتى و مطهرى که از نویسندگان اسلام گرا به شمار مى آیند به تقدیرگرایی از نوع اصیل آن معتقد بوده و آن را عاملى مهم در ییشرفت و توسعه اجتماعىجوامع مى دانند. رحیمى که از نویسندگان سکولار محسوب مى شود، اصولأ به وجود و حضور جنین مقوله ای در زندگى اجتماعى انسان ها اعتقادی ندارد، و همه چیز را منوط به اراده و عمل انسان و آزادى وى در انتخاب مى داند. صادق هدایت، دیگر نویسنده سکولار، برعکس رحیمى همه چیز را از دیدگاه آن نوع از تقدیر گرایى میبیند که منجر به رخوت و سستى و یذیرش وضع موجود مى شود. در واقع تقدیرگرایى هدایت مانع توسعه اجتماعى محسوب مى گردد. طبرى، نویسنده مارکسیست، ریشه هاى پیدایش تقدیرگرایى را در عوامل اقتصادى و تقسیم طبقاتى مى داند و آن را مانع تغییر اوضاع و تکامل زندگى اجتماعى میپندارد و آریانپور، اصولأ ویژگى توسعه یافتگى و نو بودن را در عدم پذیرش تقدیر می داند. بطور کلى، ارتباط بین این دو مقوله در آثار ایشان به صورت مستقیم و آشکاری مطرح نشده است، اما بررسى دقیق این آثار و تحلیل محتوایشان، نوع نگرش آنها را به این موضوع آشکار کرده است.

چکیده ندارد.

چه چیزی محقق وامی‌دارد؟ هر گاه شخصی برای سوال خود پاسخی نداشته باشد و یا پاسخی که یافته با دانسته‌های پیشین او تناقض داشته باشد. شروع به تحقیق می‌کند. آنچه در این رساله گرد آمده نیز به همین دلایل بوده است . به سوالهای زیر دقت کنید: مثل افلاطونی چیست ؟ چرا افلاطون نظریه مثل را طرح کرد؟ چه کسانی باعث شدند افلاطون نظریه مثل را مطرح کند؟ چه تحولاتی در نظریه مثل افلاطونی ایجاد شده است ؟ چه کسانی این نظریه را پذیرفته‌اند؟ و چه کسانی آن را رد کرده‌اند؟ علت رد و پذیرش آنان چه بوده است ؟ در دنیای اسلامی چه نگرشهایی به مثل وجود داشته است ؟ نگرش مکاتب اشراق، مشا، عرفان و مخصوصا ملاصدرا در این مورد چیست و آیا می‌توان آنها را به هم نزدیک کرد؟ در نگرشهای غربیان و قرون وسطی چه دیدگاه‌هائی به آن وجود داشته است ؟ دیدگاه شرق و غرب در مورد مثل چه تفاوتهایی با یکدیگر دارند؟ مثل چه نقشی در معرفت‌شناسی و چه نقشی در هستی‌شناسی دارد؟ آیا اعتقاد به مثل، اعتقادی عقلانی است یا دریافتی شهودی؟ اگر عقلانی است چه براهینی بر وجود آن اقامه شده و اگر شهودی است چه کسانی مدعی شهود مثل شده‌اند؟ حذف مثل از عالم تفکر چه نقصی به آن وارد می‌کند؟ ایا در مکاتب دیگر نیز حقایقی همچون مثل افلاطونی وجود دارد؟ یک مسلمان چگونه می‌تواند به مثل اعتقاد داشته باشد؟ آیا چنین اعتقادی با اعتقاداتی دینی او ناسازگار نیست ؟ اصلا آیا به طور کلی فلسفه با دین سازگار است تا نتیجه بگیریم پس مثل هم که یک مساله فلسفی است با دین متلائم است ؟ آیا می‌توان گفت مثل افلاطونی همان ملائکه هستند؟ اینها سوالهایی است که برای گرد آوردنده این مجموعه مطرح بوده و در صدد یافتن پاسخ آنها برآمده و در حد توان خود برای آنها پاسخ یافته است . به همین خاطر این مجموعه در چهار بخش گردآوری شد. بخش اول این مجموعه کلیاتی است جهت شناختن اندیشه افلاطون. بخش دوم بررسی حقیقت مثل در مکاتب مسلمانان است اعم از فلسفه مشا، اشراق و ملاصدرا و نظریات عرفا. بخش سوم مقایسه‌ای است میان نگرش فلسفه غرب و شرق به مثل مخصوصا با تکیه بر این نکته بر این نکته که در جهان غرب مثل افلاطونی بیشتر از لحاظ معرفت‌شناسی بررسی شده و در دنیای اسلام از لحاظ هستی‌شناسی. در بخش چهارم به این نکته پرداخته شده که آیا در دین اسلام حقایقی وجود دارد که بتوان آنها را چهره دینی - الهی مثل دانست ؟ مطالبی که در این نوشته بیشتر مورد توجه قرار گرفته عبارتند از اهمیت مثل در فلسفه صدرائی و تعدیل اصلاح بخشهای غیراستدلالی آن که در این مورد از نظریات علامه محمدحسین طباطبائی استفاده شده است . مطلب دیگری که مورد نظر نگارنده بوده بررسی صفات متشابه مثل با ملائکه است که در این زمنیه هفت خصوصیت مشترک میان مثل و ملائکه یافته‌ایم.